DIAMMONIUM PHOSPHATE (DAP)

DİAMONYUM FOSFAT (DAP)

CAS NUMBER: 18-46-0

7783-28-0; Diammonium hydrogen phosphate; diammonium hydrogenphosphate; DIAMMONIUM PHOSPHATE; Phosphoric acid, diammonium salt; Ammonium phosphate dibasic; Fyrex; Pelor; Akoustan A; Diammonium orthophosphate; Diammonium acid phosphate; Dibasic ammonium phosphate; K2 (phosphate); Diammonium hydrogen orthophosphate; Ammonium phosphate, dibasic; Secondary ammonium phosphate; Hydrogen diammonium phosphate; Coaltrol LPA 445; Phos-Chek 202A; Phos-Chek 259; Ammonium orthophosphate dibasic; Caswell No. 286C; Diammonium hydrogenorthophosphate; Diammonium monohydrogen phosphate; Ammonium monohydrogen orthophosphate; UNII-10LGE70FSU; Ammonium phosphate, secondary; di-Ammonium hydrogen phosphate; HSDB 301; Ammoniumhydrogenphosphate; Ammonium phosphate [NF]; EINECS 231-987-8; Ammonium phosphate ((NH4)2(HPO4)); 10LGE70FSU; ammonium monohydrogen phosphate; AI3-25349; Ammonium hydrogen phosphate solution; Ammonium phosphate (NF); Ammonium phosphate, dibasic, 99+%, for analysis; Ammonium phosphate, dibasic, 99%, for biochemistry; Ammonium phosphate [USAN]; diazanium hydrogen phosphate; (NH4)2HPO4; di-ammonium phosphate; Phosphoric acid, ammonium salt (1:2); ACMC-1BBLK; DAP, DAPLG; EC 231-987-8; KSC377C4F; Diammonium Phosphate Food Grade; DTXSID6029705; CTK2H7142; KS-000011AS; AKOS015856700; LS-190483; FT-0624618; D02921; Ammonium phosphate, dibasic, 98+%, ACS reagent; J-520228; DİAMMONİUM PHOSPHATE; diamonum fosfat; diammonium phosfate; dıammonıum phosphate; dıammonıum phosfat; diamonyum posfat; DAP;

 Yüksek oranda fosfor içerdiğinden bitkinin ilk gelişme dönemlerinde kök gelişimini hızlandırır ve kök sistemini güçlendirir. Çiçeklenmeyi sağlayarak dane ve meyve tutumunu artırır. Fosfor noksanlığında ürün miktarı ve kalitesinde düşüş meydana gelir. Ekim/dikim ile birlikte ya da öncesinde, tohum veya kök derinliğine uygulanmalıdır. İlkbaharda ekilecek bitkilerde ekimden hemen önce ve genellikle toprağın 10-15 cm derinliğe gömülmesi uygundur.

Gübre Ürün İçeriği

%18 Azot (N)

%18 Amonyum Azotu (NH4-N)

%46 Fosfor (P2O5)

Bileşiminde %18 azot (N) ve %46 fosfor (P2O5) ihtiva eder. İçeriğindeki fosforun büyük kısmının suda eriyebilmesi ve azotunda amonyum formunda bulunmasından dolayı toprağa atıldıktan sonra, uygun koşullar (sıcaklık, nem) oluştuğu anda, fosfor ve azot kullanıma hazır olur.

Ayrıca yağış ve sulamanın gereğinden çok olması durumunda azotun amonyum formunda olmasından dolayı azot kaybı yaşanmaz.

Diamonyum fosfat (DAP) gübresi kompoze gübre çeşidi olmakla birlikte, fosforlu gübre gibi kullanılmalıdır. Aşırı fosfor uygulaması sonucunda toprakta fosfor birikimi meydana gelecek olup bu birikim çinko noksanlığına sebep olur. Bu nedenle dengeli gübreleme yapılmasına dikkat edilmelidir.

Diamonyum fosfat (DAP) kullanımında diğer önemli nokta ise uygulama zamanın doğru olmasıdır. Zamanından önce yapılacak uygulama fosforun topraktaki kireç ile birleşerek yararsız hale geçmesine neden olurken, geç yapılacak uygulamalarda ise fosforun toprak yüzeyinde kalacak olmasından dolayı bitkiye yine yarar sağlamayacaktır.

Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi hububat için uygun bir gübre olup, İç Anadolu da yoğun şekilde tercih edilmektedir. Ayrıca fosfor eksikliğinin yoğun hissedildiği topraklarda bir çok üründe başarı ile uygulanabilmektedir.

Hububat ekimlerinde mibzerle tohum derinliğine ve banda verilerek uygulanmalıdır.

Ayrıca meyve ağaçlarında şubat ve mart aylarında, ilkbaharda ekilecek bitkilerde ise ekimden hemen önce tohum derinliğine uygulanması uygun olacaktır. Diamonyum fosfat (DAP) Gübre

DAP Gübre (Diamonyum Fosfat)

Diamonyum fosfat (DAP)  gübre, içeriğinde fosfor ve azot gibi iki önemli bitki besin maddesi bulunan kompoze bir gübredir. Toros Tarım tarafından pazara sunulan 18.46.0 DAP gübre %18 azot (N) ve fosfor pentaoksit (P2O5) olarak %46 fosfor ihtiva eder. İçerdiği azot, amonyum (NH4) formunda olduğundan, özellikle bitkilerin ilk gelişim dönemlerinde oldukça etkilidir. Diamonyum fosfat (DAP)  gübre yüksek verimin yanı sıra meyve ve sebzelerde iyi renk oluşumu, aşırı soğuğa ve kuraklığa yüksek tolerans, hastalık ve zararlılara dayanıklılık ve uzun raf ömrü sağlar. Ürünlerin aroma ve lezzetini artırdığı gibi vitamin içeriğini yükseltir.

Diamonyum fosfat (DAP)  Gübresinin Yararları

Diamonyum fosfat (DAP)  gübre, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bitkinin fosfor ihtiyacını karşılamak amacıyla geniş bir şekilde kullanılır. Bir bitki besin elementi olarak fosfor, bitkinin ilk gelişim dönemlerinde, özellikle kök gelişimi açısından oldukça önemlidir. Bitkinin yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan enerji metabolizmasında fosfora ihtiyaç duyulur. DAP gübresinin de içinde yer aldığı fosforlu gübrelerin yeterli miktarda veya uygun derinliğe uygulanmaması durumunda, bitkide fosfor noksanlığı meydana gelir. Bu durum ise verimde ve kalitede büyük düşüşlere neden olur.

Diamonyum fosfat (DAP) gübre, bileşiminde azot bulunduğundan, bitkinin bu ihtiyacına da cevap verir. Ancak taban (toprakaltı) gübresi olarak kullanıldığında bünyesindeki azot miktarı bitkinin ihtiyacının tamamını karşılamayabilir. Bu nedenle taban gübresi olarak Diamonyum fosfat (DAP)  tercih edilmesi halinde, üst gübreleme sırasında diğer azotlu gübrelerle bu eksikliğin giderilmesi gerekir. Başka bir ifadeyle Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi ile gelen azot miktarı bitkinin ihtiyacını tümüyle karşılamıyorsa, eksik kalan kısım başka azotlu gübrelerle takviye edilmelidir.

Diamonyum fosfat (DAP) gübresinin içindeki fosfor, topraktaki diğer fosforlu gübrelere göre daha hızlı harekete geçer. Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi tahıllarda ekim sırasında verilmelidir. Yeterli DAP gübresi verilmediği takdirde kökler zayıf kalır, gelişme yetersiz olur, olgunlaşma gecikir ve bitki bodur kalır. Yaşlı alt yapraklar mor ya da koyu yeşil bir renk alır, verim düşer. Ekimden sonra verilirse toprak yüzeyinde kalacağı için bitkiye bir yararı olmaz. Azotu kolayca toprakta tutunacağından, aşırı yağış veya sulama sonucunda yıkanma ile kayıpları çok düşük olur.

Diamonyum fosfat (DAP)  Gübresinin Kullanım Yerleri

Diamonyum fosfat (DAP)  gübresinin içeriğindeki fosforun %90’ından fazlası suda eriyebildiğinden, gerekli rutubeti bulur bulmaz. Diamonyum fosfat (DAP) gübresinin bünyesindeki fosfor ve azot toprağa geçerek bitkiler tarafından kullanılmaya başlar. Yapılacak toprak analizine ve elde edilmek istenen mahsul miktarına bağlı olarak, bitkinin fosfor ihtiyacını karşılayacak miktarda DAP gübresi kullanılmalıdır. Bitkinin eksik kalan azot ihtiyacı ise başka azotlu gübrelerle karşılanmalıdır.

Diamonyum fosfat (DAP) gübre, doğru zamanda, doğru miktarda ve doğru şekilde verildiği takdirde bütün bitkilerde başarıyla kullanılabilir. DAP gübresi, bünyesindeki fosfor ve azot miktarı bakımından özellikle Orta Anadolu ve geçit bölgelerde yetiştirilecek buğday için çok uygun bir bitki besin maddesidir. 100 kg’sinde yaklaşık 65-70 kg saf bitki besin maddesi olduğundan nakliye, depolama ve işçilikte büyük tasarruf sağlar. Nispi nemin düşük olduğu depolarda senelerce topaklaşmadan saklanabilir.

Hububat ve benzeri bitkiler için Diamonyum fosfat (DAP)  gübresinin sonbaharda, ekimden hemen önce veya ekim esnasında, mibzerle tohum derinliğine ve bant halinde verilmesi en ideal uygulama şeklidir. Mibzerle ekimin mümkün olmadığı hallerde Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi ekimden hemen önce tarla yüzeyine serpilip, sonra ekim yapılarak gübrenin toprakla karışması temin edilir.

Taban gübrelemede dekara (bölgede alınabilen ürün miktarına ve toprak analizine bağlı olarak) buğday için 13-21 kg; arpa için 9-14 kg; dane ve silajlık mısır için orta ve ağır bünyeli topraklarda 23-37 kg; pamuk için orta ve ağır bünyeli topraklarda 15-20 kg; ayçiçeği için orta ve ağır bünyeli topraklarda 10-15 kg; çeltik için ağır bünyeli (potasyumca zengin) topraklarda 15-22 kg; yerfıstığı için hafif ve orta bünyeli topraklarda 13-18 kg; soya fasulyesi için ağır bünyeli topraklarda 13-18 kg; yonca için 25 kg; soğan için hafif ve orta bünyeli topraklarda 16-22 kg; sarımsak için hafif ve orta bünyeli 10-15 kg DAP gübresi kullanılabilir.

Diamonyum fosfat (DAP)  gübresinin meyve ağaçlarında kışın şiddetine göre şubat ve mart aylarında, ilkbaharda ekilecek bitkilerde ise ekimden hemen önce ve genellikle 10-15 cm derinliğe gömülmesi uygundur.

Zeytin fidan gübrelemesinde, fidan çukurlarının dip kısmına konulacak toprağa 2-3 litre iyi yanmış hayvan gübresi karıştırılır ve bu karışıma 100-125 gr Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi ve bir tatlı kaşığı Çinko Sülfat karıştırılır. Bu toprak fidan dikim çukurunun dip kısmına yerleştirilir. Bağ gübrelemesinde, fidan dikim çukurlarının dip kısmına konulacak toprağa, toprağın yapısına göre dere kumu, iyi yanmış hayvan gübresi ve fidan başına (dikim sıklığına göre) 75-100 gr DAP gübresi ile 75-100 gr Potasyum Sülfat karıştırılarak dikim yapılır.

Sert çekirdekli meyvelerde, fidan dikim çukurlarının dip kısmına konulacak toprağa, toprağın yapısına göre dere kumu, iyi yanmış hayvan gübresi ve fidan başına (dikim sıklığına göre) 75-100 gr Triple Süperfosfat (TSP) veya Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi ile 75-100 gr Potasyum Sülfat karıştırılır. Yumuşak çekirdekli meyvelerde ise aynı şekilde dere kumu ve iyi yanmış hayvan gübresine ek olarak fidan başına 100 gr TSP veya Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi ile 100 gr Potasyum Sülfat kullanılır. Yarı bodurlarda ise 50 gr TSP veya DAP gübresi ile 50 gr Potasyum Sülfat karıştırılarak dikim yapılır.

Diamonyum fosfat (DAP)  Gübresinin Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar

TSP ile karşılaştırıldığında, DAP gübresinin özellikle pH değeri 7,5’in üzerinde olan kireçli topraklardaki etkinliği daha fazladır. DAP gübresinin bünyesinde bulunan fosforun bir kısmı, bütün fosforlu gübrelerde olduğu gibi kireçli topraklarda bolca bulunan kalsiyum (Ca) ile birleşerek bitkiler tarafından alınamaz forma dönüşür. Ancak bu durumdaki fosfor, zaman içerisinde, toprakta gerçekleşen bazı fizikokimyasal süreçler sonucu tekrar yarayışlı forma dönüşebilir. Bu nedenle, tüm fosforlu gübreler için olduğu gibi, Diamonyum fosfat (DAP)  gübresinin de serpme yöntemiyle uygulanmasından kaçınılmalı ve gübreleme ekipmanları kullanılarak bantlama (çizileme) yöntemi ile uygulanması tercih edilmelidir.

Diğer kompoze gübreler gibi, Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi de bitkinin etkili kök derinliği ve kök konumu dikkate alınarak, ekim öncesi veya ekimle birlikte uygulanmalı ve karıştırılarak toprak altına ulaşması sağlanmalıdır. Tohum çimlenmesinden (çıkıştan) sonra kullanılması halinde toprağın yüzeyinde kalıp içine karışmayacağından bir etkisi görülmez. Bunun sebebi, uygulanan fosforun yüzeydeki toprak tarafından kuvvetlice tutulması ve bu nedenle daha derinlere hareketinin engellenmesidir. Fosfor, sulama ve yağışlar yardımıyla bir sene içerisinde toprakta en fazla 5-6 cm derinliğe kadar inebilir. Bu nedenle, diğer fosforlu gübrelerde olduğu gibi, bitki köklerinin uygulanan fosfordan en etkin şekilde yararlanabilmesi için Diamonyum fosfat (DAP)  gübre uygulamasının tohum ekim derinliğinin 5-6 cm altına yapılması gerekir. Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi mutlaka ekim öncesi veya ekimle birlikte, uygun derinlikte toprakla karıştırılarak kullanılmalıdır. Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi %18 azot ve %46 fosfor içerir. Kompoze gübredir ve taban gübresidir. Fosforlu gübre olarak bilinir. İçeriğindeki fosfor suda erir. Bitkinin ilk gelişiminde fosfor çok gereklidir. Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi serpme atılmamalıdır. Çiziye atılarak kullanılır. Ekim öncesi ve ekimle birlikte kullanılır. Tohum çimlendikten sonra kullanılması etkili değildir. Hububat (buğday, arpa v.s.) için çok uygun gübredir. Ekim sırasında tohum derinliğine uygulanmalıdır. Meyve ağaçlarına şubat mart aylarında verilmelidir. Dönüme 15 kg verilmelidir. Bütün bitkiler için kullanılabilir.

FOSFORLU GÜBRELERİN (Diamonyum fosfat (DAP)) FAYDALARI:

Kök teşekkülünü ve büyümesini sağlar. Bitkilerin olgunlaşmasını çabuklaştırır.  Mahsulün kalitesini yükseltir.  Dane dökümünü önler.  Verimi çoğaltır.  Bitkinin kuraklığa dayanıklılığını artırır. Bitkinin hastalıklara karşı mukavemetini artırır.  Daneler dolgun olur.

FOSFORLU GÜBRELERİN EKSİKLİĞİNDE ORTAYA ÇIKAN ARAZLAR:

Bitkiler bodur kalır. Dal ve yapraklar tam anlamı ile gelişemez.  Saplar zayıf, kök büyümesi ve hububatta sapa kalkma sınırlı olur. Bitki yaprağı kirli yeşil veya kırmızımtırak renkte olur. Meyve ağaçlarında sürgünlerin büyümesi, çiçek ve tomurcuk açma yavaşlar. Verim düşer. Fosforlu gübrelerin fazlalığında bitkiye herhangi bir olumsuz etki görülmemiştir. 

İÇERİĞİNDEKİ AZOT ;

•             Bitkilerin erken olgunluğa erişmesini sağlar.

•             Bitkilerin döllenme organlarının tam olarak gelişmesini sağlar.

•             Bitkilerin kök gelişimini sağlar.

•             Bitkilerin metabolik etkinliğini arttırır.

•             Fosfor eksikliğinde bitkinin büyümesi geriler ve bitki koyu yeşil bir renk gösterir.

•             Kimi bitkilerde Fosfor noksanlığında yapraklarda mor ve bronz bir renk görünür.

•             Bitkiler Fosfor’un tamamına yakın bir bölümünü gelişmelerinin ilk dönemlerinde alır ve bunu çeşitli organlarında biriktirirler. Gelişmenin sonuna doğu Fosfor tohuma veya meyveye aktarılarak orada biriktirilmektedir.

•             Diamonyum fosfat (DAP)’ın Fosfor ihtiyacı olan bitkiye uygulanmasından sonra bitkinin eksik kalan azot ihtiyacı diğer gübrelerden tamamlanmalıdır. Örneğin CAN%26 yada AN%33.

DEPOLAMA

-Isı ve yangın kaynaklarından uzak tutun.

-Paketlenmiş gübreleri kümeler halinde istifleyin. İstiflerken sıra yüksekliği en fazla 15 çuval olmasına, çuvalların zeminle temasını keserek ızgaralar kullanmaya özen gösterin ve aralarda en az 1 metre mesafe bırakın.

-Kuru ve iyi havalandırılması iyi depolarda saklayın.

-Depo bölgesinde sigara içmeyin, ateş kullanmayın.

-Isı ile fiziksel bozulmaları önlemek için gübreyi direk gün ışığından uzak tutun.

-Gübreyi nemli ortamda bulundurmayın.

-Özellikle gece ve gündüz sıcaklıklarının farklı olduğunu ve nem oranının fazla olduğu bölgelerde, gübrelerin depolandığı yerlerin kapılarının kapalı olmasına özen gösterin.

-Uzun süre kullanımlarda eldiven kullanın.

Yüksek fosfor içeriği sayesinde bitkinin fosfor ihtiyacını karşılar. Ayrıca içerisinde bulunan azot ile de bitki ilk çıkışlarına da yardımcı olur.

    Dap (Diamonyum fosfat) gübresi iki besinli bir gübredir. Bünyesinde %18 azot, %46 fosfor bulunur. İçeriğindeki azot, amonyum formunda olduğu için özellikle bitkilerin ilk gelişme dönemlerinde etkilidir. Yapısındaki azot miktarı taban gübresi olarak kullanıldığında bitkinin tüm ihtiyacını karşılayamaz. bunun için taban gübresi olarak Diamonyum fosfat (DAP)  kullanıldığında üst gübrelemede bitkinin diğer azotlu gübrelerle desteklenmesi gerekir. Birinci azotlu üst gübre üre, ikincisi ise $$amonyum olmalıdır. Diamonyum fosfat (DAP) 'taki azot,amonyum formunda olduğu için toprakta tutulur. Aşırı yağış veya aşırı sulama durumunda topraktan yıkanma ile azot kaybı olmaz.

Diamonyum fosfat (DAP)  gübresi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de fosforlu  gübre olarak kullanılmaktadır. Bitki besini olarak fosfor,bitkinin ilk gelişme dönemlerinde kök gelişmesi için elzemdir ve enerji metabolizmasında fosfora çok ihtiyaç vardır. Yeterli miktarda veya uygun derinliğe uygulanmaması durumunda bitkide fosfor noksanlığı görülür; verimde ve kalitede büyük düşüşler olur. Sonbahar veya ilkbahardaki soğuk toprak şartlarında da fosfor alınımı zayıflar.

Diamonyum fosfat (DAP) gübresinin özellikle pH'sı 7.5 üzerinde olan kireçli topraklardaki etkisi TSP (Triplesüperfosfat) oranla daha fazladır. Diğer fosforlu gübrelerde olduğu gibi Diamonyum fosfat (DAP) 'taki fosforun bir kısmı kireçli topraklarda bol miktarda bulunan Kalsiyum (Ca) ile birleşerek bitkiler tarafından alınamaz forma dönüşmektedir. Ancak topraktaki bazı fizikokimyasal süreçler sonucu tekrar yarayışlı forma dönüşebilir. Bu nedenle tüm fosforlu gübrelerin  ve DAP gübresinin serpme yöntemi yerine gübreleme ekipmanları kullanılarak bant (çizi) yöntemi ile uygulanması daha faydalıdır.

Uygulama:

-Azot ve fosfor için her türlü ürün talebi için uygundur, bir tür suda çözünür organik bileşik gübredir, fosfat ve bileşik gübre çeşitlerinin ana yüksek konsantrasyonundan biridir.

-Çoklu bileşik gübre ve BB gübre için ideal temel gübre.

-Bu bitkileri çıkış artırmak için etkili ve ekonomik bitkileri, gibi pirinç, buğday, mısır, sorgum, pamuk, kavun ve meyve, sebze, vb.

-Soilit geliştirmek için. Yaygın kırmızı toprak, sarı toprak, kahverengi toprak, sarı gelgit toprak, siyah toprak, kahverengi toprak, mor toprak, beyaz toprak, vb. özellikle kuzeybatı için uygun, kuzey çin, kuzeydoğusunda ve diğer kuru alanlar.